Καβάλα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το άρθρο ή η ενότητα δεν αναφέρει τις πηγές του ή δεν περιέχει επαρκείς παραπομπές. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια προσθέτοντας κατάλληλες πηγές και παραπομπές που να υποστηρίζουν το άρθρο. |
Καβάλα | |
---|---|
Αρχείο:Kavala logo.JPG Αρχείο:Greece prefectures map dark.PNG Καβάλα | |
Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονίας |
Περιφέρεια | Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης |
Νομός | Καβάλας |
Αρ. δημ. διαμερισμάτων | 5 |
Επίσημος πληθυσμός | 63,293 (2001) |
Ταχυδρομικός κώδικας | 65*** |
Τηλεφωνικός κωδικός | 251 |
Δήμαρχος | Κωστής Σιμιτσής |
Δικτυακός τόπος | http://www.cityofkavala.gr |
H Καβάλα είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού και γεωγραφικά βρίσκεται στην Βόρειο Ανατολική Ελλάδα. Η πόλη της Καβάλας είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους «Σύμβολο» και είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη και λιμένας της Μακεδονίας καθώς επίσης και ένα από τα στρατηγικότερα λιμάνια της Βορείου Ελλάδας. Απέχει 680 χιλιόμετρα από την Αθήνα και 165 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη. Ο πραγματικός πληθυσμός του τ.δ. Καβάλας είναι 60.802 κάτοικοι ενώ ο συνολικός πληθυσμός του δήμου Καβάλας είναι 63.293 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Πίνακας περιεχομένων |
Η ιστορία της Καβάλας
Η ιστορία της Καβάλας ξεκινά από του Προϊστορικούς χρόνους και εκτείνεται μέχρι σήμερα. Οι αναφορές για αυτήν από την μία χάνονται στις ομηρικές αφηγήσεις και από την άλλη καταγράφονται στα αρχεία της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Από την μία η πόλη έγινε παγκοσμίως γνωστή για την άφιξη των δημοκρατικών στρατευμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενόψει της ιστορικής μάχης των Φιλίππων και από την άλλη για την άφιξη του Αποστόλου Παύλου, κάνοντας την Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε το χριστιανισμό. Είναι διάσημη για τα μεγαλοπρεπή έργα Βυζαντινών και Τούρκων (όπως το Κάστρο και οι Καμάρες) όσο και για το ότι αποτέλεσε γενέτειρα του Μεχμέτ Αλί, αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Παράλληλα η νεότερη ιστορία της πόλης παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον, τόσο για την καπνεργασία και τις πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια (1896) όσο και για την πλούσια βιομηχανική δραστηριότητα με κυρίαρχη αυτή του μαύρου χρυσού.
Προϊστορικοί χρόνοι
Τα παλαιότερα ευρήματα που βρέθηκαν στο νομό Καβάλας, ήρθαν στο φως τη δεκαετία του 50 στην περιοχή «Τζίνες» της Θάσου (ορεινή περιοχή κοντά στα Λιμενάρια) και αφορούν εργαλεία εξόρυξης ώχρας της Νεοτέρας Παλαιολιθικής, περίπου 20.300 χρόνων π.Χ. Εκείνη την περίοδο η στάθμη της θάλασσας ήταν πολύ χαμηλότερα από την σημερινή, με αποτέλεσμα η νήσος της Θάσου να συνδέεται δια στεριάς με την ενδοχώρα. Όμως κατά την Μεσολιθική εποχή που η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξήθηκε και έλιωσαν οι παγετώνες, τα νερά της θάλασσας πλημμύρισαν την μέχρι πρότινος πεδιάδα. Η μετάβαση στην Νεολιθική Εποχή χαρακτηρίστηκε από την μόνιμη εγκατάσταση (ίδρυση πρώτων οικισμών), την εξημέρωση των ζώων και την καλλιέργεια της γης. Οι πρώτες οργανωμένες κοινωνίες εμφανίζονται στην Πεδιάδα των Φιλίππων γύρω στα 5.600π.Χ. Πιο γνωστές θέσεις γενικότερα στον νομό Καβάλας για την περίοδο της Νεολιθικής είναι το Ντικιλί Τας (=Όρθια Πέτρα στα τούρκικα), που παρουσιάζει κατοίκηση από την Μέση Νεολιθική, η θέση που βρίσκεται κοντά στο χωριό Ακροπόταμος, η θέση που βρίσκεται κοντά στον Παράδεισο και ο προϊστορικός οικισμός των Λιμεναρίων Θάσου. Πολλοί οικισμοί παρουσιάζουν συνεχή κατοίκηση και την εποχή του Χαλκού, με σημαντικότερα ευρήματα, αυτά από το προϊστορικό νεκροταφείο του οικισμού Καστρί Θάσου και της Σκάλας Σωτήρα Θάσου (ο δεύτερος μάλιστα είναι ο μοναδικός οικισμός στα Βαλκάνια που είναι περιτοιχισμένος). Η τελική φάση της Εποχής του Χαλκού σφραγίζεται με τη μυκηναϊκή διείσδυση. Αγγεία μυκηναϊκά ή τοπικές μιμήσεις τους, χάλκινα μαχαίρια μυκηναϊκού τύπου καθώς και άλλα αντικείμενα είναι μάρτυρες των εμπορικών επαφών της Νότιας Θάσου με νοτιοελλαδίτες θαλασσοπόρους. Αν και μη χρονολογημένες, πιο γνωστές είναι οι θαυμάσιες βραχογραφίες κοντά στο σημερινό χωριό Φίλιπποι. Επίσης αξίζει να σημειώσουμε πως η σημερινή πόλη της Καβάλας χτίστηκε επάνω σε δύο προϊστορικές θέσεις, την Αντισσάρα (σημερινή Καλαμίτσα) που η ιστορίας της χάνεται στα ομηρικά έπη καθώς και του οικισμού της εποχής του Σιδήρου που εντοπίστηκε ανατολικά της πόλης (περιοχή Περιγιαλίου). Δυστυχώς, τα μόνα που διασώθηκαν από την ανεξέλεγκτη οικοδόμηση του 20ού αιώνα (κυρίως της δεκαετίας του 50-60) είναι ένα κομμάτι του τοίχους της Αντισσάρας, το οποίο στέκει εγκαταλειμμένο ανάμεσα στις πολυκατοικίες της σύγχρονης πόλης. Αρκετά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου θα βρείτε τόσο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας (κυρίως του Ντικιλί Τας) όσο και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου στο Λιμένα.
Αρχαίοι χρόνοι
Μετά από μακροχρόνιους πολέμους (που σύμφωνα με την ιστορία έλαβε μέρος και ο ποιητής Αρχίλοχος) με τα θρακικά φύλα που διέμεναν στη περιοχή, οι Θάσιοι για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις θρακικές επιδρομές, γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ., ιδρύουν την Νεάπολη (=Νέα Πόλη). Εκτός της στρατηγική της θέση, στο δρόμο που συνέδεε την Ανατολή με την Δύση, καθώς και το φυσικό της λιμένα, η Νεάπολη βρισκόταν ανάμεσα στην εύφορη και πλούσια σε μεταλλεύματα Θάσο, κοντά στο χρυσοφόρο Παγγαίον Όρος και ακριβώς δίπλα στις εύφορες πεδιάδες των Φιλίππων και του Νέστου. Υπήρξε μέλος της Α’ και Β’ Αθηναϊκής Συμμαχίας η οποία και μνημονεύεται στους φορολογικούς καταλόγους. Τα τιμητικά ψηφίσματα του αθηναϊκού δήμου, εγκωμιάζουν την Νεάπολη, για την συμπαράστασή της στην Αθήνα, κατά την ταραχώδη περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου.Πρωταρχική λατρεία στην πόλη αυτήν την περίοδο ήταν η πολιούχος Θεά της Παρθένου. Η αυτονομία της Νεάπολης φαίνεται και από τα αργυρά νομίσματα (στατήρες), που αρχίζουν να χρησιμοποιούνται λίγο πριν το 500π.Χ. με την απεικόνιση της γοργούς πάντα στην μια τους όψη (που είχε ως σημασία, να διώχνει την κακοτυχία). Η Νεάπολη έμεινε σύμμαχος της Αθήνας μέχρι το 340π.Χ. όταν την κατέλαβε ο Φίλιππος προσαρτώντας την στη Μακεδονία.Η θέση της Νεάπολης σήμερα τοποθετείται στη χερσόνησο της Παναγίας χωρίς να γίνει σαφές το ακριβές της σημείο (τεκμηριώθηκε μονάχα η θέση του ιερού της παρθένου). Τα ευρήματα της Νεαπόλεως εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας.
Ελληνιστικοί και Ρωμαϊκοί χρόνοι
Νεότερη ιστορία
Το 1864, μετά από άδεια που δόθηκε από τον σουλτάνο, η Καβάλα επεκτάθηκε οικοδομικά εκτός των τειχών της παλαιάς πόλης. Το γεγονός αυτό καθώς και το ότι εκείνη την εποχή τα καπνά της Μακεδονίας ήταν γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας καπνού. Σε αυτό βοήθησε και η θέση της με το φυσικό λιμάνι της. Στην Καβάλα αξίζει να σημειωθεί πως έλαβε χώρα η πρώτη και η μεγαλύτερη εργατική απεργία (5000 εργάτες) σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, το έτος 1896, ενώ ακόμη τουρκοκρατούμενη σε αυτήν κυκλοφορούσαν 3 ελληνικές εφημερίδες που την κατατάσσουν δεύτερη πόλη μετά την Θεσσαλονίκη, της Βορείου Ελλάδος, σε ελληνικές εκδόσεις εφημερίδων (ΕΡΜΗΣ, ΣΗΜΑΙΑ και ΚΥΜΑ). Με την ίδρυση του τουρκικού συντάγματος το 1908 στην Καβάλα ιδρύεται και το πρώτο επίσημο καπνεργατικό σωματείο στα Βαλκάνια (ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ), που υπήρχε ήδη από το 1905 με μορφή συλλόγου (ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ).
Σημερινή Καβάλα
Φυσικές Ομορφιές της Πόλης
Η Καβάλα αν και σύγχρονο αστικό κέντρο, διαθέτει πολυάριθμες παραλίες, χώρους για ανάπαυση και πεζοπορικές διαδρομές. Είναι μια από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας που μέσα στον πολεοδομικό της ιστό διαθέτει 4 οργανωμένες παραλίες. Ανατολικά θα βρείτε την παραλία του Περιγιαλίου ενώ δυτικά την παραλία της Ραψάνης, την δημοτική πλαζ της Καλαμίτσας και τον πολυχώρο του Μπάτη. Διαθέτει επίσης τρία άλση, με χώρους άθλησης που ενδείκνυνται παράλληλα για μια ημερήσια εκδρομή. Πρόκειται για το άλσος της Παναγούδας στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, το περιαστικό δάσος της Καβάλας στη Χωράφα και το άλσος των Πεντακοσίων στον ομώνυμο συνοικισμό. Επιπλέον, κεντρικά θα βρείτε το Δημοτικό Κήπο και το πάρκο του Φαλήρου στην Παραλία (με γήπεδο μπάσκετ, τένις, παιδική χαρά και ειδικά διαμορφωμένο χώρο για skateboard). Υπάρχουν αρκετές πεζοπορικές διαδρομές οι οποίες ξεκινούν μέσα από την πόλη. Πρόκειται για το τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού στα δυτικά, για το μονοπάτι που ξεκινάει από την περιμετρική στο ύψος του Αγ. Παντελεήμονα και καταλήγει στο Σταυρό, το ιστορικό μονοπάτι που ακολουθεί το δρόμο του νερού από το οποίο υδρεύονταν η Καβάλα στο παρελθόν (ξεκινά από την εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου) και τέλος το εκπληκτικό μονοπάτι που ακολουθεί το ρέμα της Παλαιάς Καβάλας, το οποίο αναδείχτηκε και διαμορφώθηκε χάρις τον Δήμο Φιλίππων και του προγράμματος Leader (απέχει μόλις 15 λεπτά με αυτοκίνητο από την Καβάλα).
Βιομηχανία - Εμπόριο
Η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε από πολύ νωρίς και στην ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της πόλης απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Εδώ λειτουργεί η μοναδική μονάδα της χώρας, που εξορύσσει και αποθειώνει πετρέλαιο (Kavala Oil A.E.). Πέρα από το αβαντάζ που δίνει το κοίτασμα του μαύρου χρυσού, ανοιχτά της Θάσου, στην Καβάλα λειτουργεί και η μόνη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων της χώρας. Δεκάδες άλλες μονάδες, στην Βιομηχανική Περιοχή της πόλης, με σημαντικότερες τις μονάδες επεξεργασίας μαρμάρου και γυαλιού, προσφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας (Πιο γνωστές είναι η ASCO Α.Ε. και η ΚΡΕ.ΚΑ. Α.Ε.).Η ανάπτυξη του εμπορίου κατέστησε αναγκαία την κατασκευή νέου λιμανιού στην Βιομηχανική Περιοχή της πόλης. Οι εργασίες κατασκευής του νέου λιμένα της Καβάλας "ΦΙΛΙΠΠΟΣ Β" ξεκίνησαν το 1990 και έχει ήδη ολοκληρωθεί το Δυτικό κρηπίδωμα. Από τον Οκτώβριο του 2002 έχει μεταφερθεί όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός και η εμπορική κίνηση εξυπηρετείται πλέον από αυτό. Τέλος, η Καβάλα είναι διάσημη για την αλιεία της. Στην πόλη λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες ιχθυόσκαλες της Μεσογείου, απ' όπου διακινούνται εμπορεύματα τόσο στις εσωτερικές όσο και στις διεθνείς αγορές. Η ανάπτυξη της αλιείας, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη να δημιουργηθεί στην Καβάλα, ένα από τα τρία Ινστιτούτα Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα.
Συνοικίες
Ανατολικές Συνοικίες:
Νοτιοανατολικές Συνοικίες:
Δυτικές Συνοικίες:
| Νοτιοδυτικές Συνοικίες:
Βόρειες Συνοικίες:
Νότιες / Κεντρικές Συνοικίες:
|
Μουσεία και Ιδρύματα
- Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας
- Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο (Δημοτικό Μουσείο Καβάλας)
- Δημοτικό Μουσείο Καπνού
- Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
- Μουσείο Μεχμέτ-Αλή
- Μουσείο Καπαδοκίας
- Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας
- Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας
- Ίδρυμα Αγία Μαρίνα
- Φιλόπτωχος Αδελφότις Κυριών Καβάλας
Πολιτιστικά Δρώμενα
- Φεστιβάλ Φιλίππων (Ιούλιος - Αύγουστος) που λειτουργεί από την δεκαετία του '50
- Ελευθέρια (Ιούνιος)
- Ήλιος και πέτρα
- Cosmopolis (Ιούλιος)
- Λαϊκές γιορτές - πανηγύρια
- Έκθεση Βιομηχανίας - Βιοτεχνίας - Χειροτεχνίας (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος)
- Διάφορες Εμπορικές εκθέσεις
- Εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής (σε όλη τη διάρκεια του έτους)
Η Καβάλα έχει το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρό της (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) από το 1993.
Πρόσωπα
- Μεχμέτ Αλί (αντιβασιλέας της Αιγύπτου)
- Πολύγνωτος Βαγής (γλύπτης)
- Ουμβέρτος Αργυρός (ζωγράφος -καθηγητής Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών το 1929, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1959)
- Γιάννης Α. Παπαϊωάννου (μουσικοσυνθέτης)
- Αλεξία Βουλγαρίδου (υψίφωνος - σοπράνο)
- Βασίλης Καρράς (τραγουδιστής)
- Δέσποινα Βανδή (τραγουδίστρια)
- Νίκος Κουρκούλης (τραγουδιστής)
- Νίκος Βέρτης (τραγουδιστής)
- Άννα Βερούλη (ολυμπιονίκης στο στίβο)
- Ανθή Καραγιάννη (αργυρή παραολυμπιονίκης)
- Θέμης Κελέκης (ζωγράφος και συγγραφέας)
- Στράτος Καλαφάτης(φωτογράφος)
- Θοδωρής Ζαγοράκης(ποδοσφαιριστής)
- Ζήσης Βρύζας (ποδοσφαιριστής)
- Γιώργος Γεωργιάδης (ποδοσφαιριστής)
- Σοφοκλής Σχορτσιανίτης (διεθνής παίχτης του μπάσκετ)
- Νίκος Καραγεωργίου (προπονητής Γ.Σ. Εργοτέλης Ηρακλείου)
- Ανδρέας Θεοδωρίδης (διεθνής βολεϊμπολίστας)
- Κορίνα Βουγιούκα (κιθαρίστα)
- Διαμαντής Σταγγίδης (ζωγράφος)
- Κώστας Χατζηχρήστος (ηθοποιός)
- Θανάσης Ευθυμιάδης (ηθοποιός)
- Τίτος Βανδής (ηθοποιός)
- Νικόλαος Μάρτης (πολιτικός)
- Αλέξης Τσίπρας (πρόεδρος ΣΥΡΙΖΑ)
- Γεώργιος Παναγιωτόπουλος (πολιτικός)
- Γιώργιος Καλαντζής (πολιτικός)
- Ηγήμων (πατέρας της παρωδίας)
- Γιώργος Χειμωνάς (λογοτέχνης)
- Βασίλης Βασιλικός (συγγραφέας)
- Χρόνης Μίσσιος (συγγραφέας)
- Διαμαντής Αξιώτης (ποιητής - πεζογράφος)
- Δημήτρης Ζουγκός (πεζογράφος)
Αθλητικές Εγκαταστάσεις & Αθλητικά Σωματεία
Η Καβάλα διαθέτει 2 μεγάλα στάδια άθλησης: Το Δημοτικό Στάδιο «Ανθή Καραγιάννη» στο Περιγιάλι και το Δημοτικό Στάδιο Καβάλας "Άννα Βερούλη" στο Βύρωνα (Το στάδιο αυτό στις 16-07-2009 ξεκίνησε να κατεδαφίζεται για να ανακατασκευαστεί). Επίσης διαθέτει: ανοιχτό κολυμβητήριο στο κέντρο της πόλης και κλειστό κολυμβητήριο στην περιοχή του Περιγιαλιού, το κλειστό Αθλητικό Κέντρο των Ποταμουδίων καθώς και το κλειστό Αθλητικό Κέντρο της Καλαμίτσας. Σε πολλές περιοχές υπάρχουν μικρά γήπεδα μπάσκετ και τένις, γήπεδα 5Χ5 ποδοσφαίρου κ.α.
Οι ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης της Καβάλας είναι: Α.Ο.Καβάλας, Α.Ο.ΚΑΒΑΛΑ '86 (γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα), Α.Ε. Καβάλας, Βύρων Καβάλας, Ηρακλής Καβάλας, Γαλαξίας Καβάλας, ΠΑΟ Καβάλας, Πήγασος Καβάλας, Ακαδημία Αστέρας, Ολυμπιακός Καβάλας, Ποσειδών Καβάλας, Καβάλα 2004, Ακαδημία Ελπίδες, ΠΑΟΚ Καβάλας, Πανιώνιος Ξεριά, Βυζάντιο Κοκκινοχώματος κ.α.
Οι καβαλιώτικες ομάδες μπάσκετ έχουν ενωθεί και δημιούργησαν την "Ένωση Καβάλας", η οποία κατά την αγωνιστική περίοδο 2009-2010θα αγωνίζεται στην Α1 Εθνική κατηγορία.
Στην πόλη της Καβάλας το σκάκι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα. Διοργανώνονται σκακιστικοί αγώνες (πρωταθλήματα και OPEN)με συμμετοχή διεθνών maitres (IM) και grandmaitres (GM).
Αδελφοποιημένες πόλεις
Ο Δήμος Καβάλας έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις:
- Νυρεμβέργη, Γερμανία
- Σαιντ-Ετιέν, Γαλλία
- Ραιδεστός, Τουρκία
- - Γκράντισκα, Βοσνία
- - Νεβροκόπσκι, Βουλγαρία
Βιβλιογραφία
- "Καβάλα: Της αγάπης γειτονιά". Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 82 σ. 20-25 (Νοέμ. 2001)
- Κωνσταντίνος Χιόνης, Η Ιστορία της Καβάλας
- Παπαθανασόπουλος, Γ.Α. (εκδ.), Nεολιθικός Πολιτισμός στην Ελλάδα, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή, Αθήνα 1996.
- Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Προϊστορικά ορυχεία ώχρας στη Θάσο, στο: Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 6, 1992, Θεσσαλονίκη 1995, 541-558.
- Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Παλαιολιθικό ορυχείο ώχρας στη Θάσο, Αρχαιολογία και Τέχνες 60, 1996, 82-89
- Γραμμένος, Δ.Β., Νεολιθική Μακεδονία, Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, Αθήνα 1997.
- Θεοχάρης, Δ.P., Νεολιθικός πολιτισμός, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1981.
- Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 1-11, Υπουργείο Πολιτισμού & Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1987-1997.
- Treuil, R. (εκδ.), Dikili Tash I. Fouillesde Jean Deshayes 1961-1975, BCH Suppl. 24, 1992
- Στρατής Παπαδόπουλος, Ο Προϊστορικός Οικισμός Σκάλας Σωτήρα Θάσου
(περαιτέρω βιβλιογραφία όσον αφορά την Προϊστορική Περίοδο παρατίθεται εντός των εργασιών της κα.Κουκούλη)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Καβάλας
- Νομαρχία Καβάλας με φωτογραφίες και χρήσιμες πληροφορίες για την περιοχή
- Αθλητική ιστοσελίδα της γυναικείας ποδοσφαιρικής ομάδας Α.Ο.Καβάλα 86
- Ιστοσελίδα Ερασιτεχνικής Μετεωρολογίας για την Καβάλα
- Webcam Καβάλας
- Χάρτης της πόλης της Καβάλας
- 11ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας: Πληροφορίες για την Καβάλα
- Ένωση ποδοσφαιρικών Σωματείων Καβάλας
- Αθλητικός Όμιλος Καβάλας (ΑΟΚ)
- Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας - Καβάλας - Ξάνθης: Πληροφορίες και φωτογραφίες της Καβάλας
- Το σκάκι στην Καβάλα
- Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Καβάλας
- Δασαρχείο Καβάλας
- Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καβάλας
|
arz:قوله