Koku
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Koku, koku alma duyusuyla hissedilen, genelde çok küçük konsantrasyonlarda havada çözülmüş olarak bulunan kimyasal maddelerden herbiridir. Fragrens ve aroma terimleri genelde kozmetik ve gıda endüstrisi tarafından hoş kokuları anlatmak için kullanılır. Kokular algılamaya göre pis ve hoş kokular olarak ayrılabilir.
Konu başlıkları |
Temel bilgiler
Koku havada çözülmüş haldeki koku verici moleküllerin verdiği histir. Kokuların çoğu organik bileşikler tarafından oluşsa da hidrojen sülfit ve amonyak gibi inorganik maddeler de kokabilir.
Kokunun etkisi iki basamaklı bir süreçte ele alınabilir. Birincisi Fizyolojik faz ;burundaki stimulus bölgesinin reseptörler ile hissetmesi. Ardından Psikolojik faz başlar. Stimuluslar insan beyninin koku almadan sorumlu bölgesi tarafından uyarılır ve çalışması sağlanır. Bu nedenle kokunun objektif ve analitik olarak ölçülmesi imkânsızdır.
Koku hissi tamamen kişisel özellikler gösterir; bunun yanında ise kokuya verilen tepki cinsiyet,yaş,sağlık durumu gibi nedenlere başlı olarak değişir.İnsanların kendi vücüt kokuları gibi alışık oldukları kokular dışardan gelen ve alışık olmadıkları diğer kokulara göre daha az algılanırlar.
Çoğu kimseye göre koku alma süreci bir maddenin içeriği hakkında ufak da olsa bilgi verir.Buna rağmen flavorist ve perfumer ler sadece koklayarak kompleks karışımların içindeki çok ufak miktarda kimyasalları bile ayırdedebilirler.
Koku analizi
Almanyada koku veren maddelerin konsantrasyonu 1870'lerden itibaren “Olfaktometre” adlı cihazla belirlenmektedir.
Ölçüm
Kokunun ölçümü için tam anlamıyla objektif bir metod olmasa da kokunun değişik şekillerde ölçümü bir takım kantitatif biçimlerde yapılabilir.Örneğin:
Kokan madde konsantrasyonu
Bu koku emisyonunu hesaplamak için kullanılan en eski ve ve en önemli metoddur.Bu metodda hesaplama kokunun başlangıç noktasındaki koku substratının konsantrasyonu ile yapılır.
Kokunun yoğunluğu
Bu durumda havadaki yoğunluğa bağlı olan bir ölçek ön plandadır.Bu ölçek şu şekillerde sınıflandırılır:
- 0 kokusuz
- 1 çok zayıf( koku eşiği )
- 2 zayıf
- 3 belirgin
- 4 kuvvetli
- 5 çok kuvvetli
- 6 dayanılmaz
Hedonik değerlendirme
Hedonik değerlendirme kokuları çok pisten başlayıp his uyandırmayana doğru inip çok hoşa kadar çıkan bir derecelendirme prosesidir. Bu metodla kokunun yoğunluğunu ölçme metodu arasında fark yoktur.
Kokunun tipleri
Bu teste tabi tutulan kişinin söz ile kokuyu; iğrenç, hoş, pis, kötü vb. şekillerde tanımlamasıdır. Bu metodda bir denek dışında hiçbir şeye ihtiyaç yoktur.
Örnekleme Tekniği
Spesifik hava örneğinin ortamdaki diğer kokulardan etkilenmemesi için denek hava örneğini hemen hemen başka içeriği olmayan bir hava ortamında yapmalıdır.Değerlendirme sadece uygun çevresel şartlar altında yapılabileceğinden dolayı hava örnekleri genellikle bir örnek torbasında tutulur.Örneklerin tutulduğu tüm materyaller koku bakımından nötr olan materyallerden üretilmelidir.
Çevre Koruma Yasası üzerinde çalışırken değişik kokuların salınımı üzerinde ne yapılabilir sorusu üzerine şu kanunlar yapıldı:(ülke ALMANYA)
- Rafineri Kılavuzu (1970 lerin başları)
- Federal emisyon koruma yasası (1974)
- Havayı temiz tutmak için teknik kılavuz
- Koku emisyon kılavuzu (1980 lerin başından 1998 e kadar)
İleri teknoloji
Parfümleri test etmek,kanseri teşhis etmek,patlayıcıları tespit etmek gibi konularda koklama makineleri yapma konusunda umutlar var olsa da yapay burunlar hala problemlidir.İnsan burnunun kompleks doğasının ve en ufak kokuları ayırt edebilme özelliğinin taklit edilebilmesi şu an için çok zor görünmektedir.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- İngilizce wikipediden çeviri
A windows (pop-into) of information (full-content of Sensagent) triggered by double-clicking any word on your webpage. Give contextual explanation and translation from your sites !
Boggle