Definition and meaning of gegeven

Een gegeven, ook wel datum, is een constructieve bijzonderheid: het is de vastgelegde uitdrukking van een feit. De woorden worden praktisch altijd in het meervoud geschreven; gegevens en data. Gegevens zijn de objectief waarneembare neerslag of registratie van feiten of op een bepaald medium, zodanig dat deze gegevens uitgewisseld kunnen worden. Data zijn dan ook steeds het resultaat van codering. Data zijn in die zin abstract, dat je ze steeds kan hercoderen in een ander medium of drager.

In de Nederlandse vakliteratuur wordt vaak, net als in de Engelse vakliteratuur, het begrip "data" gebruikt als alternatief voor "gegevens". Het Nederlandse "gegevens" komt veelal overeen met het Engelse data.

  De vier aspecten van gegevens

Vooral bij het ontwerpen van een gegevensverwerkend systeem doet men er goed aan te letten op de verschillende aspecten van gegevens. Theo Bemelmans onderscheidt, in navolging van de algemene leer der tekenen (semiotiek), pragmatische, semantische en syntactische aspecten van gegevens en de aspectspecifieke verstoringen die kunnen optreden bij de overdracht van gegevens. In aanvulling op de semiotiek beschrijft Bemelmans tevens het technische aspect. Ter illustratie gebruikt hij een aantal voorbeelden waarmee Gert Nielen ooit de aspecten heeft verduidelijkt. De aspecten en de voorbeelden zijn hierna samengevat.

  Pragmatisch aspect

Het pragmatische aspect van gegevens (de gewenste uitwerking van gegevens) heeft betrekking op de uitwerking die een bepaald signaal heeft op gedragingen van de ontvanger. Indien de uitwerking anders is dan bedoeld door de zender van de gegevens, dan spreekt men van een pragmatische storing.

Nielens voorbeeld: het plaatsen van verkeersborden heeft als doel het gedrag van verkeersdeelnemers te beïnvloeden. Met het juist kiezen van de plaats en de uitvoering van een verkeersbord verkrijgt men de gewenste uitwerking op de verkeersdeelnemers. Plaats, vormgeving, kleur en uitvoering van het verkeersbord dienen zodanig te worden gekozen dat een verkeersdeelnemer in staat is om deze goed en op tijd te kunnen waarnemen.

  Semantisch aspect

Het semantische aspect van gegevens (de betekenis van gegevens) heeft betrekking op de betekenis van de gegevens. Bij het uitwisselen van gegevens moeten zender en ontvanger dezelfde betekenis toekennen aan deze tekens. Is aan deze voorwaarde niet voldaan, dan spreekt men van een semantische storing.

Nielens voorbeeld: een verkeersbord dat een voorrangssituatie aankondigt moet voor alle verkeersdeelnemers dezelfde betekenis hebben. Ruimte voor eigen interpretatie kan leiden tot gevaarlijke of chaotische situaties.

  Syntactisch aspect

De overdracht van gegevens gebeurt door middel van tekens of combinaties daarvan (taal, gebaren, diverse codes, etc.) De syntaxis legt vast volgens welke regels men tekens of combinaties van tekens mag of moet gebruiken. Afwijken van de afgesproken syntaxis kan leiden tot een storing in de overdracht van gegevens. Men spreekt dan van een syntactische storing.

Nielens voorbeeld: een bord dat een voorrangskruising aankondigt heeft een vastgestelde vorm (driehoek), kent toegestane formaatmarges (zijden van tussen 10 en 50 cm), een verplichte stand (punt naar onder) en kleurstelling (wit met rode rand).

  Technisch aspect

Onder het technische aspect van gegevens (de technische uitvoering van gegevens) wordt de wijze verstaan waarop gegevens worden vastgelegd, verwerkt of getransporteerd. Het technische aspect handelt over het fysieke medium, betrokken bij dergelijke gegevensmanipulaties.

Nielens voorbeeld: de uitvoering van een bord dat een voorrangskruising aankondigt kan van kunststof zijn, heeft een bepaalde grootte en gewicht en kent een bepaalde duurzaamheid.

  Voorbeeld

Een voorbeeld van data is tabel 1. Zonder verdere gegevens is het onduidelijk wat er met deze symbolen (cijfers) bedoeld wordt.

  Verschil tussen data en informatie

Wanneer er wel verdere gegevens zijn, en de symbolen door mensen geïnterpreteerd kunnen worden, spreekt men niet meer van data maar van informatie. Een voorbeeld van informatie met bovenstaande symbolen is tabel 2. Hoewel nog niet alle informatie bekend is, kunnen de gegevens toch geïnterpreteerd worden.

Na data en informatie kan men nog een stap hoger gaan, kennis. En volgens sommige wetenschappers komen er vervolgens nog twee fases, begrip en wijsheid. In tegenstelling tot de eerste drie fases zijn deze termen echter niet algemeen geaccepteerd.

  Gegevensbeheer

Gegevensbeheer is het beheer van gegevens. Dit is noodzakelijk op het moment dat er veel is opgeslagen in informatiesystemen. Er moet dan nagedacht worden over welke gegevens je wilt opslaan, over de gegevensstructuur, het Entity-relationshipmodel, het datamodel, de datatypes en de database en over wie, wanneer, welke, gegevens mag aanmaken, bekijken, wijzigen en verwijderen CRUD (beveiliging). Ook kan nagedacht worden over privacy en over gegevensherstel, na bijvoorbeeld een brand.

  Literatuur

• Working Knowledge, Tom Davenport en Larry Prusak (2000)

  Externe link

• Data, Information, Knowledge, and Wisdom, Bellinger et al.