Definition and meaning of Turkmenistan

Türkmenistan Jumhuriyäti (Details) (Details) Basisgegevens Officiële landstaal Turkmeens Hoofdstad Asjchabad Regeringsvorm Republiek Religie Islam (89%), christendom (9%)[1] Oppervlakte 488.100 km² [2] (0,49% water) Inwoners 4.483.251 (1995)[3] 4.884.887 (2009)[4] (0000010008 10/km² (2009)) Overige Volkslied Garassyz, bitarap, türkmenistanyn döwlet gimni Munteenheid Turkmeense manat (TMM) UTC +5 Nationale feestdag 27 oktober Web | Code | Tel. .tm | TKM | 993 Voorgaande staten  Turkmeense Socialistische Sovjetrepubliek  Sovjet-Unie 1991 (Val Sovjet-Unie) Topografie Portaal    Landen & Volken

Het presidentieel paleis in Asjchabad De Karakumwoestijn breidt zich steeds verder uit Dimitri Medvedev, Gurbanguly Berdimuhamedow en Nursultan Nazarbayev bij de laatste halte van de Dakar-rally in Turkmenbashi Het Nationaal museum van Turkmenistan De Ertugrul Gazi moskee, vernoemd naar de vader van de stichter van het Ottomaanse Rijk De Kaspische haven van Turkmenbashi Het stadspark van Asjchabad Het Mausoleum van Turabek-Khan in Kunyaurgench Het parlementsgebouw in Asjchabad

Turkmenistan is een land in Azië dat grenst aan Kazachstan, Oezbekistan, Afghanistan, Iran en de Kaspische Zee. Voorheen was het een onderdeel van de Sovjet-Unie.

  Geschiedenis

Vóór de Russische revolutie van 1917 behoorde dit gebied tot het Keizerrijk Rusland. In 1918 werd er een Transkaspische regeringsraad opgericht. In 1922 werd Transkaspië onderdeel van de Turkestaanse Autonome Sovjetrepubliek.

In 1924 werd door de communisten de Turkmeense Communistische Partij (TCP) en de Turkmeense Socialistische Sovjetrepubliek opgericht. Op 13 mei 1925 werd de Turkmeense Socialistische Sovjetrepubliek toegelaten tot de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Sovjet-Unie). Gedurende de jaren twintig en dertig was de communist Nedirbaj Ajtakov (1894-1938) de sterke man. Deze kwam echter om tijdens de stalinistische zuiveringen van de jaren dertig. Sindsdien hadden de stalinisten het in Turkmenistan voor het zeggen.

In 1969 werd Mohammed Nazar Gapoerov eerste secretaris van de TCP. Hij zou tot 1985 aan de macht blijven. Turkmenistan werd één van de belangrijkste katoenproducenten voor de USSR. De veeteelt werd (en wordt) gedomineerd door de schapenhouderij. In 1985 werd Saparmurat Niazov, de voormalige Turkmeense premier, eerste secretaris van de TCP. Ondanks het feit dat de meeste Centraal-Aziatische partijleiders tijdens de glasnost van Michael Gorbatsjov het veld moesten ruimen, kon Niazov gewoon blijven zitten. Op 19 januari 1990 werd Niazov tevens voorzitter van de Opperste Sovjet van Turkmenistan (en daarmee de facto president).

Tijdens de augustuscoup van 1991 waarbij Gorbatsjov het veld moest ruimen en die tijdelijk hardliners aan de macht bracht, zweeg Niazov. Toen Gorbatsjov 3 dagen na de coup weer de macht in handen kreeg, wist Niazov dat de USSR ophield te bestaan. Niazov werd op 27 oktober 1990 tot president van Turkmenistan gekozen en Niazov transformeerde van stalinist tot nationalist. Op 27 oktober 1991 verklaarde Turkmenistan zich onafhankelijk, wat op 8 december 1991 door Moskou werd erkend.

In 1992 schafte Niazov de TCP af en verving haar door de Democratische Partij van Turkmenistan (DPT). Daarnaast schafte hij het ambt van premier af en begon hij als autocraat te regeren. Oppositieleiders werden al in een vroeg stadium na de onafhankelijkheid gevangengezet en de pers werd gecensureerd. In 1993 schonk Niazov zichzelf de titel Turkmenbashi ('Leider der Turkmenen').

Niazov introduceerde allerlei buitenissige zaken in Turkmenistan: de Ruchnama ('Boek van de Ziel') , een boek waarin hij zijn filosofie uiteen heeft gezet (een mengeling van islamisme, socialisme en nationalisme, met een hoog spiritueel gehalte), alsook het permanente presidentschap (sinds 1999 was Niazov 'president voor het leven') en het voor ieder huishouden verplicht stellen van het hijsen van de nationale vlag bij zonsopkomst en strijken van de nationale vlag bij zonsondergang (iedere dag opnieuw). Ook prijkt het gelaat van de president op alle bankbiljetten.

Hij voerde een feestdag in ter ere van zijn ouders en ook feestdagen voor de meloen en het tapijt. Schoolmeisjes werden verplicht een bontmutsje te dragen. Ook is het sinds augustus 2005 verboden te playbacken, ook in besloten kring.

De persoonsverheerlijking van de Turkmenbashi nam ongewone vormen aan. Hij hernoemde steden, vliegvelden, de maand januari en zelfs een meteoriet naar zijn naam. Bezoekers worden geconfronteerd met verheerlijking van zijn persoon in teksten, opschriften en staatsieportretten.

Net als zijn Oezbeekse ambtgenoot Islom Karimov geeft Niazov blijk van afkeer van het islamitisch fundamentalisme. Zo is bijvoorbeeld het laten staan van een baard verdacht en dan ook 'om hygiënische redenen' verboden. Het praktiseren van religie staat ook onder druk. Zo zijn onder Niazovs regering verschillende religieuze gebouwen, zoals hindoetempels, kerkgebouwen en moskeeën in beslag genomen en/of gesloopt. De grote Kiptsjakmoskee die door Niazov werd geopend in 2004 in Asjchabad bevat naast verzen uit de Koran ook teksten uit Niazovs Ruchnama. Verder moeten moskeeën kopieën van de Ruchnama hebben en worden imams geïnstrueerd om teksten uit dit boek te gebruiken in hun preken.

Op 21 december 2006 overleed Niazov. Zijn taken werden overgenomen door vicepremier Gurbanguly Berdimuhamedow. Parlementsvoorzitter Ovezgeldy Atayev, die in principe waarnemend president zou moeten worden, werd buiten spel gezet door een strafzaak, die kort na de dood van Niazov tegen hem werd aangespannen. Op 11 februari 2007 werden presidentsverkiezingen gehouden, waarbij de bevolking kon kiezen uit 6 kandidaten, die allemaal behoorden tot de naaste kennissenkring van Niazov. Berdymukhamedow was volgens de grondwet uitgesloten van deelname, maar de volksraad hief deze beperking op en riep - evenals de 5 andere presidentskandidaten - iedereen op om op Berdimuhamedow te stemmen, waarna hij met bijna 90% van de stemmen werd verkozen tot nieuwe president van Turkmenistan. Een van zijn beloften was het vrij toegankelijk maken van het internet, waarop kort daarna het eerste internetcafé in de hoofdstad Asjchabad opende.

  Mensenrechten en godsdienstvrijheid

De islam en de Russische orthodoxie zijn de enige toegestane godsdiensten in Turkmenistan. In 1999 werden een kerk van de zevendedagsadventisten en een tempel van de Hare Krishna-beweging van overheidswege gesloten.

Volgens verscheidene groeperingen, waaronder Amnesty International en Human Rights Watch, worden de mensenrechten en de godsdienstvrijheid in Turkmenistan ernstig geschonden.

  Verkiezingen

De eerste parlementaire verkiezingen voor de Mejlis (Turkmeens Parlement) werden gehouden op 14 december 2008, met een tweede ronde gepland op 28 december 2008. Verder is er een herkiezing op 8 februari 2009. Het aantal senaatzetels is toegenomen van 65 tot 125 op 26 september 2008. Het zijn de eerste verkiezingen sinds de Turkmenen onafhankelijkheid verwierven. In de grondwet is nu ook opgenomen dat meerdere partijen, en dus andere partijen dan de Democratische Partij van Turkmenistan mee mogen doen aan de verkiezingen. Toch zijn er verder geen andere oppositiepartijen opgestart, en aangezien slechts een deel van het land mag stemmen, verkleint dat de kansen voor de oppositie aanzienlijk. In 2010 herhaalde president Gurbanguly Berdimuhamedov dat de Turkmeense grondwet het toestaat om meerdere partijen op te richten en hij spoorde de burgers aan hun initiatieven te melden. Het is onduidelijk of de partijen echt oppositie zullen mogen voeren, of dat zij net zoals de oppositie in de naburige Centraal-Aziatische staten enkel de macht van de president zullen gaan ondersteunen^[5].

  Achtergrond

Ongeveer 90% van de 288 kandidaten voor de 125 zetels zijn leden van de DPT, en 10% is lid van aanverwante belangengroepen. Verder hebben bijna alle kandidaten zich uitgelaten in het voordeel van de huidige president van Turkmenistan, Gurbanguly Berdimuhamedow.

Etnische minderheden, zoals de Oezbeekse minderheid, kregen geen toestemming om kandidaten mee te laten doen aan de verkiezingen. Human Rights Watch zei over de verkiezingen, "[d]e omstandigheden zijn niet in orde om een vrije en eerlijke verkiezing te houden dat een eerlijke reflectie zou moeten zijn van wat de mensen willen."

De verkiezingen waren ook de eerste waar buitenlandse Turkmenen bij konden stemmen. Stembussen werden geopend in 27 steden, waaronder Wenen, Brussel, Moskou, Berlijn, Londen en Parijs

  Uitslagen

Er waren 13 zetels te winnen in Asjchabat, 19 zetels in Ahal Provincie, 11 in Balkan Provincie, 26 in de Provincie van Daşoguz, 26 in de Provincie van Lebap, en 28 zetels in de provincie van Mary. De centrale Turkmeense verkiezingscommissie heeft besloten om een tweede stemronde te houden voor de Mejlis.

Twee of meer kandidaten strijden in elk van de provincies om een zetel, en elke kandidaat heeft 50% van de stemmen nodig om een senaatszetel veilig te stellen. Een herverkiezing vindt plaats op 28 december 2008 en op 8 februari 2009. Op 22 december 2008 liet de Turkmeense stemcommissie weten dat in 1 gebied geen van de kandidaten de 50% kreeg en in een andere streek was de uitslag gelijk.

  Geografie

Zie Geografie van Turkmenistan voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het land grenst aan Kazachstan (grens: 373 km), Oezbekistan (1506 km), Afghanistan (697 km), Iran (888 km), en de Kaspische Zee (kustlijn 669 km). Het land omvat ook nog een aantal eilanden in de Kaspische Zee. De grote lagune in het noordwesten is Garabogazköl, een depressie die in de zomer droog komt te liggen.

  Bevolking

• Inwoners: 4.884.887 (2009) (0000010008 10/km² (2009))
• Bevolkingsgroei: 1,56%.
• Kindersterfte: 73 sterfgevallen per 1000 levendgeborenen
• Verdeling: Steden 45%, platteland 55%
• Levensverwachting: Vrouwen 64,7 jaar. Mannen 57,3 jaar. Totaal 60,9 jaar.
• Bevolkingsgroepen: Turkmenen 73%, Russen 10%, Oezbeken 9%, Kazachen 2%. Er zijn ook Tataren, Oekraïners en Armeniërs.
• Alfabetisme: Vrouwen 99,6%, mannen 99,8%, totaal 99,7%.

  Taal

Driekwart van de bevolking spreekt Toerkmeens dat behoort tot de Turkse taalfamilie en de officiële taal van Toerkmenistan is.

  Religie

De meerderheid van de bevolking (89 %) hangt de soennitische richting van de islam aan. 9 % van de bevolking is Russisch-orthodox. De Katholieke Kerk heeft een missio sui iuris in Turkmenistan met zetel in Asjchabad.

  Bestuur

De Turkmeense staatsvorm is een republiek. Het werd op 27 oktober 1991 onafhankelijk van de Sovjet-Unie, en de grondwet is gewijzigd in 1994, maar van kracht geworden op 18 mei 1992. De huidige president is Gurbanguly Berdimuhammedow.

Turkmenistan is onderverdeeld in 5 provincies (velayat), die zelf verdeeld zijn in districten (etrap):

• Provincies van Turkmenistan

  Economie

• munteenheid: nieuwe Turkmeense manat (TMT)
• industrie: aardgas, voedselverwerking, textiel, aardolieproducten en olie.
• BBP per inwoner: US$ 500.
• verdeling over sectoren: landbouw 24,6%, industrie 41,8%, diensten 33,6%
• landbouw: geiten, katoen, schapen, tarwe, rundvee, rijst, vruchten, gerst, groenten, maïs.
• natuurlijke hulpbronnen: zout, aardolie, zwavel, aardgas, steenkool
• exportproducten: tapijten, aardgas, elektriciteit, katoen, aardolieproducten.
• exportpartners: Verenigd Koninkrijk, Rusland, Verenigde Staten, Zwitserland, Kazachstan, Hongkong, Turkije
• importproducten: Textiel, machines, duurzame consumptiegoederen, machineonderdelen, rubber, graansoorten, plastic, voedsel
• importpartners: Azerbeidzjan, Verenigde Staten, Iran, Oekraïne, Duitsland, Turkije, Cyprus, Rusland
• Hoofdstad: Asjchabad (520.000 inwoners)
• Andere belangrijke steden: Daşoguz 166.000, Türkmenbaşy 51.000, Serdar 45.500

  Zie ook

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst

  Externe links

• (en) over president Niazov en Turkmenistan; (de informatie op deze website is politiek gekleurd)
• (en) (nieuws over Turkmenistan; biedt een weerwoord)

Zie de categorie Turkmenistan van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

	Gemenebest van Onafhankelijke Staten
Huidige leden:  Armenië ·  Azerbeidzjan ·  Kazachstan ·  Kirgizië ·  Moldavië ·  Oekraïne ·  Oezbekistan ·  Rusland ·  Tadzjikistan ·  Wit-Rusland Geassocieerd lid:  Turkmenistan

35°–43° N, 52°–67° O